Historia nazwy szkoły

  • 1929 – Publiczna Dokształcająca Szkoła Zawodowa
  • 1947 – Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa
  • 1950 – Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa Nr 1
  • 1951 – Państwowa Średnia Szkoła Zawodowa
  • 1952 – Zasadnicza Szkoła Zawodowa CUSZ
  • 1957 – Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1
  • 1976 – Zespół Szkół Metalowo-Drzewnych
  • 1998 – Zespół Szkół Metalowo-Drzewnych im. gen. Władysława Andersa
  • 2009 – Zespół Szkół Technicznych im. gen. Władysława Andersa

 

W roku 1929 powstała Publiczna Dokształcająca Szkoła Zawodowa.Początkowo mieściła się ona w budynku Szkoły Handlowej przy ulicy Fabrycznej. Organizatorem szkoły był dyrektor Szkoły Handlowej Witold Antonowicz. W pierwszym roku istnienia powstały dwie klasy, do których przyjęto młodzież pracującą w ilości 80 osób. Zajęcia odbywały się 3 dni w tygodniu po 5 godzin. Uczono się na podstawie programów siedmioklasowej szkoły powszechnej, a to ze względu na to, że przyjmowano młodzież przerośniętą, z ukończoną klasą piątą, a nawet czwartą.

W roku 1930 szkołę przeniesiono do pomieszczeń Publicznej Szkoły Powszechnej Nr 1 przy ulicy Pałacowej, a stanowisko dyrektora objął inż. Edward Głogowski. Wymiar zajęć szkolnych wynosił 18 godzin, a oddziałów było już 5 – wszystkie o kierunku ogólnozawodowym.

Z zakończeniem roku szkolnego 1934/1935 liczba oddziałów urosła do 20. W większości wykładowcami byli nauczyciele dochodzący ze szkół podstawowych oraz gimnazjów zawodowych i ogólnokształcących.

W roku szkolnym 1935/1936 nastąpiła ponowna zmiana na stanowisku dyrektora szkoły; został nim Leon Biernacki, który dotrwał do wybuchu wojny. Dzięki staraniom dyrektora szkoła otrzymała wreszcie własny budynek przy ulicy Warszawskiej, który niestety w czasie działań wojennych uległ całkowitemu zniszczeniu.

Z chwilą wybuchu wojny wielu absolwentów, a nawet uczniów oraz spora liczba nauczycieli została zmobilizowana i podzieliła losy tak bardzo charakterystyczne dla żołnierza i całego narodu polskiego. W latach 1939÷1941, w okresie władzy radzieckiej na Białostocczyźnie, tego typu szkoły nie były reaktywowane, ponieważ nie mieściły się w systemie oświatowym ZSRR. Władze okupacyjne niemieckie wyeliminowały z naszego życia jakiekolwiek szkolnictwo polskie, a więc trzeba było organizować je w konspiracji i czekać zwycięskiego końca wojny, aby ponownie można było myśleć o odbudowie polskiej oświaty, na razie przynajmniej w rozmiarach przedwojennych.

Do reaktywowania działalności szkoły doszło w dniu 22 listopada 1945 roku. W 1947 roku szkoła otrzymała nazwę „Publiczna Szkoła Zawodowa”, a jej pierwszym powojennym dyrektorem został Tadeusz Pastuszczak. Z braku lokalu, który jak wiadomo zniszczony został w czasie działań wojennych, kuratorium przydzieliło szkole pomieszczenia w ilości trzech sal w Publicznej Szkole Powszechnej Nr 2 przy ulicy Grunwaldzkiej oraz sześć sal w Państwowym Gimnazjum Mechanicznym przy ulicy Sosnowej. Nauka trwała od godziny 16-tej do 20-tej. Zapisanych było wówczas 259 uczniów i uczennic zgrupowanych w działach: elektrycznym, handlowym i ogólnozawodowym. Rozpiętość wieku młodzieży wahała się od 14 do 23 lat, a przygotowanie od 3 do 7 klasy szkoły podstawowej.

W roku szkolnym 1947/1948 przystąpiono do organizacji warsztatów szkolnych kompletując w pierwszym rzędzie najbardziej konieczne narzędzia stolarskie, kowalskie, ślusarskie, elektromonterskie. Pierwszym nauczycielem zawodu, a następnie kierownikiem warsztatów był Piotr Sobolew, uczestnik kampanii wrześniowej, a następnie włoskiej. Liczba wszystkich nauczycieli z czternastu wzrosła do dwudziestu czterech. Ze względu na duży napływ młodzieży zorganizowano 6 klas wstępnych. Sytuacja lokalowa w dalszym ciągu była niezmiernie ciężka i nauka nadal odbywała się po południu. Stan uczniów osiągnął liczbę 680, a ilość klas wzrosła do osiemnastu.

Rok 1948 charakteryzuje się wydatną pomocą kuratorium, które wyasygnowało szkole sumę miliona złotych na wyposażenie warsztatów oraz dokonało komasacji szkoły w kompleksie starych budynków przy ulicy Dąbrowskiego 10. Dyrekcję szkoły objął Piotr Komar.

W końcu roku szkolnego 1947/1948 na terenie szkoły kuratorium zorganizowało Pierwszą Wystawę Dorobku Szkolnictwa Zawodowego na Białostocczyźnie. Za wystawioną ekspozycję szkoła i uczniowie otrzymali szereg wyróżnień.

W roku 1949 w kierownictwie szkoły nastąpiła ponowna zmiana. Dyrekcję szkoły objął Bronisław Lewonik, były kierownik szkoły powszechnej, uczestnik kampanii wrześniowej, oficer i więzień niemieckich obozów jenieckich, w których poważnie nadszarpnięte zostało jego zdrowie. Stanowisko dyrektora Bronisław Lewonik pełnił do roku 1966.

W roku 1950 ukończyło szkołę 206 uczniów i uczennic, otrzymując tytuł pracownika lub robotnika wykwalifikowanego. Zasadniczym warunkiem przyjęcia do szkoły stała się ukończona szkoła podstawowa siedmioklasowa.

W roku szkolnym 1950/1951 ilość uczniów osiągnęła liczbę 608. Szkoła otrzymała nowe siatki godzin i część programów. Liczba nauczycieli (teorii i zawodu) wzrosła do 65 osób. Warsztaty szkolne uległy dalszej rozbudowie i podzielone zostały na trzy wydziały: metalowy, elektryczny i budowlano-drzewny. Zorganizowano przy szkole stołówkę. Powstały koła naukowe, koła młodych racjonalizatorów, koła przedmiotowe i samokształceniowe. W końcu roku szkołę opuściło 230 absolwentów.

W sierpniu 1951 roku decyzją Dyrekcji Okręgowej Szkolnictwa Zawodowego (DOSZ) Liceum Mechaniczne musiało opuścić budynek przy ulicy Sosnowej 64 i przenieść się na ulicę Dąbrowskiego 10.

Nowa siedziba szkoły stwarzała o wiele lepsze warunki dla zajęć teoretycznych, a park maszynowy pozostawiony przez Liceum Mechaniczne w połączeniu z własnym stworzył podstawy do zorganizowania poważnego zakładu szkoleniowo-produkcyjnego. Aby z kolei wzmocnić i rozbudować wydział drzewny, DOSZ postanowił istniejące liceum drzewne I-go stopnia w całości wcielić do Państwowej Średniej Szkoły Zawodowej, gdyż począwszy od 1 września 1951 roku taką nazwę otrzymała szkoła.

W roku szkolnym 1951/1952 wiele wysiłku włożyła szkoła w urządzenie wielkiej wystawy pt. „Szkolnictwo zawodowe w okręgu białostockim” zorganizowanej przez DOSZ. Szkoła wystawiła kilkadziesiąt maszyn własnej produkcji, w tym tokarki 2 TBS, frezarki DJ-2 i wiertarki kolumnowe. Przedstawiciele Centralnego Urzędu Szkolnictwa Zawodowego (CUSZ) określili wystawę jako „Targi Wschodnie”.

Dalszy rozwój produkcji obrabiarek, w której przewodziła szkoła, postawił okręg białostocki na pierwszym miejscu pod tym względem w Polsce.

Reorganizacja szkolnictwa zawodowego spowodowała ponowną zmianę nazwy szkoły. Począwszy od roku 1952 szkoła otrzymała nazwę „Zasadnicza Szkoła Zawodowa CUSZ w Białymstoku”. Jesienią 1952 roku został przekazany szkole przez przemysł włókienniczy wypalony czterokondygnacyjny budynek po byłej fabryce watoliny przy ulicy Sosnowej 47, ujęty natychmiast do planu inwestycyjnego został oddany do użytku w roku 1953. Dokonane zmiany lokalowe i remonty zdecydowanie polepszyły warunki nauki, co znalazło swój wyraz w przejściu szkoły na system nauczania w pracowniach. Szkoła wyprodukowała w tym czasie tysiące pomocy naukowych służących do kompletnego wyposażenia takich pracowni jak technologia metali i drewna, rysunek techniczny, matematyka i inne. Wystawę tych pomocy szkoła zorganizowała w Warszawie.

Dnia 1 września 1960 roku szkoła objęła w posiadanie nowy budynek do nauczania teorii łącznie z salą gimnastyczną, świetlicą i pomieszczeniami administracyjnymi przy ulicy Sosnowej 64 A. Znaczna poprawa warunków lokalowych umożliwiła zakończenie w końcu roku szkolnego organizację 11 pracowni, wyposażonych w nowy sprzęt szkolny oraz w poważną liczbę nowych pomocy naukowych.

Polepszenie warunków lokalowych szkoły miało duży wpływ na pogłębienie pracy pozalekcyjnej. Zorganizowano i wyposażono pracownię fotograficzną. Na podkreślenie zasługuje wyświetlanie dwa razy w miesiącu filmów oświatowych i raz w kwartale filmów fabularnych.

W 1962 roku Komitet Rodzicielski ufundował sztandar, który został uroczyście wręczony 18 listopada 1962r.

W latach 1960÷1966 szkoła brała aktywny udział w obchodach 1000-lecia Państwa Polskiego. W szkole odbywały się różne prelekcje związane z rocznicami wielkich wydarzeń w naszej historii, podejmowano wiele czynów społecznych na rzecz szkoły i miasta.

W roku szkolnym 1966/1967 funkcję dyrektora objął inż. Jerzy Siwik. Naukę w tym czasie pobierało 1117 uczniów, a grono pedagogiczne liczyło 55 osób.

Kolejne lata to dalszy rozwój szkoły przejawiający się między innymi w otwieraniu nowych specjalności, dalszym wyposażaniem w nowoczesny sprzęt wszystkich pracowni przedmiotowych, przyjmującą różne formy pracą wychowawczą (uczestnictwo w licznych wycieczkach, spotkania z ciekawymi ludźmi, wyjazdy do teatru, imprezy sportowe, wieczorki, udział w obozach OHP).

Jedną z form kształtowania charakterów i odpowiednich postaw był udział w ogólnopolskim konkursie „Harcerski wyścig pracy”. W 1978 roku pierwsze miejsce w kraju zdobyli uczniowie naszej szkoły.

Od 1971 roku dyrektorem szkoły został mgr inż. Cezary Borsuk, a od 1976 roku placówka zaczęła funkcjonować pod nazwą Zespołu Szkół Metalowo-Drzewnych. Zaczął się okres bardzo dynamicznego rozwoju – powstały nowe typy szkół, zawody i możliwości kształcenia. Od 1 września 1976 roku ludzie pracujący mieli możliwość uzyskania tytułu technika technologii drewna w powołanym Technikum Drzewnym dla Pracujących, które funkcjonowało do 31 sierpnia 1993 roku.

Uczniowie szkół podstawowych mający trudności w nauce mogli zdobyć zawód stolarza, tokarza, górnika i jednocześnie zakończyć edukację podstawową w szkole przysposabiającej do zawodu, która funkcjonowała w latach 1976÷1995.

1 września 1982 roku powołano Liceum Zawodowe o zawodzie mechanika naprawy maszyn i urządzeń, a sześć lat później absolwentom zasadniczej szkoły zawodowej dano możliwość zdobycia średniego wykształcenia, tworząc Technikum Zawodowe Drzewne (3-letnie). W grudniu 1990 roku pożegnano odchodzącego na emeryturę mgr inż. Cezarego Borsuka, który przekazał szkołę nowo wybranemu przez radę pedagogiczną dyrektorowi mgr Wiesławowi Chabowskiemu.

Na podstawie zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej, Kuratorium Oświaty i Wychowania w Białymstoku nadało drugi sztandar Zespołowi Szkół Metalowo-Drzewnych. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa odznaczyła szkołę złotym medalem za opiekę nad miejscami pamięci narodowej. Sztandar został poświęcony w dniu 18 kwietnia 1991 roku przez księdza biskupa Edwarda Kisiela, na którego ręce wręczono wykonaną przez uczniów intarsję orła białego z prośbą wręczenia jej papieżowi w czasie jego wizyty w Białymstoku.

Dowodem na to, że kształtowano wśród młodzieży właściwą postawę patriotyczną i obywatelską, było podziękowanie za pracę przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego, przesłane szkole przez prezydenta miasta Białegostoku.

Dyrekcja szkoły uczyniła wiele starań, aby uatrakcyjnić ofertę szkoły i zwiększyć możliwości kształcenia. W 1993 roku utworzono pierwszą klasę Technikum Zawodowego na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie technik mechanik – obróbka skrawaniem.  W lutym 1994 roku Instytut Spawalnictwa w Gliwicach przyznał szkole uprawnienia do szkolenia i egzaminowania spawaczy w zakresie spawania gazowego i łukowego elektrodą otuloną. We wrześniu 1994 roku powołano Ośrodek Doskonalenia Zawodowego, w którym odbywają się kursy pierwszego i drugiego stopnia w zawodzie stolarza. Wychodząc naprzeciw potrzebom i zainteresowaniom młodzieży, 1 września 1995 roku utworzono pierwszą klasę o specjalności meblarstwo w Technikum Zawodowym na podbudowie Szkoły Podstawowej. Dnia 12 maja 1998r. Zespół Szkół Metalowo-Drzewnych otrzymał imię generała Władysława Andersa. Krajowy Związek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie ufundował nowy sztandar i tablicę pamiątkową.

Uroczystości nadania imienia i przekazania sztandaru odbyły się w obecności wielu gości, pracowników szkoły, uczniów i kombatantów.  Inżynier Eugeniusz Kalinowski – jeden z inicjatorów tego przedsięwzięcia – przybliżył sylwetkę patrona i jego szlak bojowy.Odsłonięto tablicę pamiątkową z popiersiem generała Wł. Andersa i jego słowami „Polskość w sercach i umysłach naszej młodzieży” oraz otwarto Izbę Pamięci. Celebrujący mszę świętą arcybiskup Stanisław Szymecki wskazał młodzieży sylwetkę generała jako godną naśladowania.

10 maja 1999r. w pierwszą rocznicę nadania imienia odwiedziła szkołę generałowa Irena Anders. Była wzruszona faktem, że postać jej męża nie odchodzi w zapomnienie, a sprawa ojczyzny, której on służył całe życie, będzie w umysłach i sercach młodego pokolenia. Irena Anders zwiedziła budynek szkoły, zwłaszcza Izbę Pamięci Narodowej. Najwięcej czasu poświęciła młodzieży, dla której spotkanie z nią było piękną lekcją historii.

„Zarys dziejów Zespołu Szkół Metalowo-Drzewnych im. gen. Wł. Andersa”; pod redakcją Janiny Pankiewicz i Remigiusza Siemińskiego